نقش معیشت کم‌کربن در حفاظت از محیط زیست روستایی مطالعه موردی: دهستان باقران، شهرستان بیرجند

محیط زیست روستایی به‌عنوان بستر فعالیت‌های کشاورزی در معیشت کم کربن تأثیرگذار است؛ زیرا معیشت سکونتگاه‌های روستایی وابسته به طبیعت است و سازگار با اصول حفاظت محیط زیست سازمان یافته است. امروزه مصرف انرژی تجدیدناپذیر یکی از مهم‌ترین منابع انتشار دی‌اکسیدکربن است که منجر به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط زیستی شده ‌است. بنابراین برای دستیابی به اهداف زیست‌محیطی پایدار و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، گرایش به معیشت کم‌کربن ضرورت دارد. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه زندگی روستاییان و نقش معیشت کم‌کربن در حفاظت از محیط زیست روستایی، با تعداد نمونه 290 خانوار ساکن نواحی روستایی دهستان باقران از توابع شهرستان بیرجند انجام شده ‌است. تحلیل روابط بین متغیرها که مبتنی بر مدل همبستگی ساختاری و تحلیل مسیر در مدل ساختاری انجام شده که نشان می‌دهد محیط اجتماعی کم‌کربن، محیط کالبدی کم‌کربن و اقتصاد کم‌کربن نقش مؤثر و همه‌جانبه در حفظ محیط زیست دارند. در این ارتباط در جنبه اجتماعی نگرش صرفه جویی با بار عاملی (967/263)، در محیط اقتصادی عامل مشاغل سبز (06/13) و در محیط کالبدی عامل استفاده از وسایل نقلیه عمومی (459/25) در حفاظت محیط زیست روستایی جایگاه مهمی داشته‌اند. در این ارتباط به‌کارگیری انرژی کم‌کربن در نواحی روستایی، یافته‌ها آشکار کرد که در این محدوده روستایی میزان مصرف انرژی به طورکلی کم است؛ولی با گسترش زمینه‌های انرژی کم‌کربن مانند انرژی خورشیدی و سوخت‌های طبیعی نظیر بیوگاز می‌توان زمینه‌های انرژی‌های کم‌کربن را توسعه داد. براین‌اساس جهت پایداری ابعاد اجتماعی معیشت کم‌کربن و تقویت ابعاد اقتصادی و کالبدی پیشنهادهایی شامل گسترش دانش کم‌کربن، برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی در زمینه آشنایی با روش‌های معیشت کم‌کربن، اتخاذ اصول مصرف کم کربن در ضوابط طرح‌های روستایی است.